Rzeźba epoki romantycznej.
Idee romantyzmu w charakterystycznej, romantycznej formie wyraził najpełniej Francuz François RUDE (1784—1855), a jego wypukłorzeźba Marsylianka, zdobiąca od r. 1832 Łuk Triumfalny na paryskim placu Gwiazdy, do dziś uważana jest za sztandarowe dzieło romantycznej rzeźby. Wprawdzie postacie rewolucjonistów (podobnie jak w starszej o niemal pięćdziesiąt lat Przysiędze Huracjuszów Davida) występują w strojach antycznych, jednak gwałtowne poruszenie kompozycji, nieokiełznany pęd naprzód, dramatyczność gestu i wyrazistość mimiki, a nadto symbolika umieszczonej u góry kompozycji personifikacji Francji w postaci kobiety wiodącej lud do boju, przy ogólnie kontrastowym, „malarskim” modelunku całości — świadczą o pełnym zwycięstwie idei romantyzmu w dziele Rude.
W sztuce francuskiej bliski romantyzmowi, głównie przez „malarski” modelunek swoich dzieł i żywe zainteresowanie współczesnością, jest PIERRE JEAN DAVID DANGERS (1788—1856), twórca szeregu popiersi portretowych wybitnych osobistości, wśród nich Polaków: Mickiewicza, Lelewela i Niemcewicza.
Polska rzeźba okresu romantyzmu nie stworzyła dzieł wielkich na miarę wcześniejszych posągów Le Bruna czy późniejszych Dunikowskiego. W okresie tym zasadniczo nadal panował klasycyzm, ale w formie akademickiej, skostniałej, czego świadectwem jest wiele posągów w kościołach i na cmentarzach. Było jednak kilku artystów wybitniejszych, czujnie obserwujących współczesną im rzeźbę europejską i zdobywających się w swojej twórczości na bardziej osobisty wyraz. W ich dziełach cechy klasycystyczne łączą się z romantycznymi, a także realistycznymi. Należy do nich przede wszystkim WŁADYSŁAW OLESZCZYNSKI (1807—1866), autor m. in. pomnika Mickiewicza w Poznaniu, wzniesionego w r. 1857, i grupy rzeźbiarskiej Przyjęcie emigrantów we Francji, w której starał się pogodzić wymagania klasyczne z romantycznym poczuciem narodowej odrębności (postać Francji przedstawiona jest alegorycznie, ale Polacy odziani są w stroje narodowe). W wyrzeźbionym przez Oleszczyńskiego nagrobku Juliusza Słowackiego na cmentarzu paryskim, medalion z niemal realistycznym portretem wieszcza uzupełniają atrybuty poetyckie: księgi, lira, sową, skomponowane w sposób dynamiczny, zgodnie z wymogami romantyzmu.
Niemałą popularność zdobył także — młodszy znacznie od Oleszczyńskiego i działający później — CYPRIAN GODEBSKI (1835—1909), którego najbardziej znanym dziełem jest pomnik Mickiewicza w Warszawie, wzniesiony w latach 1888—1896.
Analiza tego dzieła pozwala nam prześledzić krzyżowanie się wpływów klasycyzmu z romantyzmem i realizmem. Spokój i wyniosłość w postawie poety to cechy sztuki klasycystycznej. Niespokojne rozbicie kompozycji rzeźby mówi o romantyzmie, podobnie jak wyrazisty gest ręki złożonej na sercu twórcy sławnego wezwania: „Miej serce i patrzaj w serce”. Wreszcie drobiazgowe opracowanie rysów twarzy poety i pomyślnie zrealizowany zamiar wydobycia głębi psychologicznego wyrazu wiążą dzieło Godebskiego z tendencjami sztuki realistycznej.
Popularność międzynarodową zawdzięcza Godebski przede wszystkim pomnikowi poety romantycznego Teofila Gautier w paryskiej dzielnicy Montmartre i popiersiom sławnych muzyków w brukselskim konserwatorium.